ตลาด “เนื้อสัตว์”2.5 แสนล้านหืดจับ! กำลังซื้ออ่อนแรง-ต้นทุนพุ่ง

ตลาด “เนื้อสัตว์”2.5 แสนล้านหืดจับ!

กำลังซื้ออ่อนแรง-ต้นทุนพุ่ง

                         …………………………………………………………………………………………..

•             ศูนย์วิจัยกสิกรไทย ประเมินว่า ในช่วงที่เหลือของปี 2564 ทิศทางราคาเนื้อสัตว์ยังยืนตัวอยู่ในระดับสูง จากต้นทุนในการป้องกัน-ควบคุมโรคและวัตถุดิบอาหารที่เพิ่มขึ้น อย่างไรก็ดี ภายใต้สถานการณ์การระบาดของโควิดที่ยังไม่คลี่คลาย อีกทั้งเนื้อสัตว์ยังจัดเป็นสินค้าควบคุมราคา การผลักภาระต้นทุนไปที่ผู้บริโภคจึงอาจทำได้เพียงบางส่วน ดังนั้น ความท้าทายจึงอยู่ที่การบริหารต้นทุนการผลิตของผู้ประกอบการในห่วงโซ่การผลิต เพื่อให้ธุรกิจสามารถประคับประคองต่อไปได้ โดยเฉพาะกลุ่ม SMEs

•             ศูนย์วิจัยกสิกรไทย ประเมินว่า การใช้จ่ายอาหารประเภทเนื้อสัตว์ทั้งปี 2564 ยังคงเติบโตได้ราว 2.0% หรือมีมูลค่าตลาดประมาณ 2.5 แสนล้านบาท (เทียบกับปี 2563 ที่ขยายตัว 6.3%) โดยมีปัจจัยหลักมาจากผลของราคาเนื้อสัตว์ ซึ่งคาดว่าทั้งปี 2564 ราคาขายปลีกเนื้อสัตว์เฉลี่ยจะปรับเพิ่มขึ้นประมาณ 2-3% เมื่อเทียบกับปีก่อน ในขณะที่ปริมาณการบริโภคน่าจะไม่ได้เพิ่มขึ้น เนื่องจากกำลังซื้อผู้บริโภคที่ยังอ่อนแรง

                                 ………………………………………………………………………………………….

                ราคาขายปลีกเนื้อสัตว์สำคัญในประเทศยังมีแนวโน้มอยู่ในระดับสูง ทั้งราคาเนื้อไก่ที่ตั้งแต่เดือนมิ.ย. 2564 ก็เริ่มไต่ระดับราคาจนล่าสุดส.ค. 2564 อยู่ที่ 72.50 บาท/กก. ในขณะที่ราคาเนื้อสุกรจะพบว่า ช่วง 8 เดือนแรกของปี 2564 ราคาขยับขึ้นมาแล้วถึง 3.3%YoY ทั้งนี้ ศูนย์วิจัยกสิกรไทย ประเมินว่า ในช่วงที่เหลือของปี 2564 ทิศทางราคาเนื้อสัตว์น่าจะยืนตัวอยู่ในระดับสูง จากหลายปัจจัย ไม่ว่าจะเป็น

                ต้นทุนในการป้องกัน-ควบคุมโรคของธุรกิจผลิตเนื้อสัตว์มีแนวโน้มขยับสูงขึ้น โดยส่วนหนึ่งมาจากต้นทุนในการป้องกันและควบคุมโรคระบาดในสัตว์ จากค่าใช้จ่ายในการบริหารจัดการฟาร์มเพื่อป้องกันโรคระบาดในปศุสัตว์ที่เพิ่มขึ้น ได้แก่ ยาและเวชภัณฑ์ ระบบป้องกันโรคและเตือนภัยโรคระบาดที่นำมาใช้ในการเลี้ยง ซึ่งได้ปรับเพิ่มขึ้นมาสักระยะแล้วหรือตั้งแต่ก่อนโควิด โดยเฉพาะโรคติดต่อในสุกร อาทิ ASF และ PRRS ในขณะเดียวกัน ยังมีต้นทุนในการป้องกันและควบคุมโรคระบาดในคน หลังจากเกิดคลัสเตอร์การติดเชื้อภายในโรงงาน  โดยเฉพาะค่าใช้จ่ายที่เพิ่มขึ้นจากการดำเนินโครงการนำร่องการป้องกันและควบคุมการแพร่ระบาดในโรงงาน (Factory Sandbox)  ตลอดจนมาตรการป้องกันควบคุมในพื้นที่เฉพาะ (Bubble & Seal)  เช่น ค่าใช้จ่ายในการสุ่มตรวจ/คัดแยกผู้ติดเชื้อ ค่าใช้จ่ายในการจัดหาวัคซีนทางเลือก ค่าใช้จ่ายสำหรับมาตรการ Bubble & Seal (ค่ารถรับส่งพนักงาน/ค่าจัดสถานที่พักอาศัย) ค่าใช้จ่ายในการจัดทำโรงพยาบาลสนาม/ศูนย์พักคอย ค่าใช้จ่ายในการจัดหาสถานที่กักตัวสำหรับผู้ติดเชื้อ รวมถึงค่าใช้จ่ายอื่นๆ ในการดูแลพนักงาน (ค่าสาธารณูปโภค ค่าอาหาร ยาและเวชภัณฑ์ ค่าจัดการขยะติดเชื้อ ฯลฯ) ซึ่งเป็นค่าใช้จ่ายที่ผู้ประกอบการอาจจำเป็นต้องจ่ายเพื่อแลกกับการรักษากำลังการผลิตไว้ รวมถึงเพื่อสร้างความมั่นใจด้านความปลอดภัยด้านอาหารให้กับคู่ค้าและผู้บริโภค แม้ว่าในทางกฎหมาย ภาครัฐจะไม่ได้บังคับก็ตาม

                นอกจากนี้ ราคาวัตถุดิบอาหารที่ผันผวนและมีแนวโน้มจะปรับสูงขึ้นได้อีกในช่วงที่เหลือของปี 2564 โดยเฉพาะข้าวโพดเลี้ยงสัตว์  จากอุปสงค์ในตลาดผู้บริโภครายใหญ่อย่างจีนที่ยังเติบโตสูง และตลาดสำคัญอย่างบราซิลและสหรัฐฯ ที่ต้องการนำไปผลิตเอทานอล ประกอบกับต้นทุนค่าขนส่งสินค้านำเข้าที่มีแนวโน้มจะยืนระดับสูงต่อเนื่อง และผลจากเงินบาทที่มีแนวโน้มผันผวนอ่อนค่า ขณะที่ไทยยังคงพึ่งพาการนำเข้าวัตถุดิบอาหารสัตว์จากต่างประเทศในสัดส่วนที่สูง แม้ว่าที่ผ่านมาผู้ประกอบการจะหันมาใช้วัตถุดิบทางเลือกในประเทศเพิ่มขึ้น ไม่ว่าจะเป็นข้าวฟ่าง กากเมล็ดทานตะวัน กากถั่วสิลง กากมะพร้าว ฯลฯ แต่ก็ใช้ทดแทนได้เพียงบางส่วนเท่านั้น เพราะวัตถุดิบทางเลือกบางชนิดไม่สามารถทดแทนคุณค่าทางสารอาหารได้ทั้งหมดจากวัตถุดิบหลัก ส่งผลให้ผู้ประกอบการในห่วงโซ่การผลิตเนื้อสัตว์ ไม่ว่าจะเป็นธุรกิจอาหารสัตว์  รวมถึงธุรกิจฟาร์มเลี้ยงสัตว์ ธุรกิจแปรรูปเนื้อสัตว์ ต้องแบกรับภาระต้นทุนการผลิตที่เพิ่มสูงขึ้น

            จากปัจจัยข้างต้น ศูนย์วิจัยกสิกรไทย ประเมินว่า ราคาขายปลีกเนื้อสัตว์เฉลี่ยทั้งปี 2564  น่าจะขยับขึ้นอีกประมาณ 2-3% เมื่อเทียบกับปีก่อน ซึ่งทิศทางราคาเนื้อสัตว์ที่มีแนวโน้มปรับขึ้นจากต้นทุนการผลิตที่สูงขึ้นนั้น จะส่งผลกระทบทั้งผู้ผลิตและผู้บริโภค โดยในฝั่งผู้ผลิต ระดับผลกระทบจะแตกต่างไปตามความยืดหยุ่นของธุรกิจ โดยสำหรับผู้ประกอบการรายใหญ่ อาจจะได้รับผลกระทบจากมาตรการ Factory Sandbox มากกว่า SMEs เพราะเป็นกลุ่มเป้าหมายของโครงการนำร่องที่จำเป็นต้องสร้างความมั่นใจให้กับคู่ค้าเป็นสำคัญ ส่วนผลกระทบที่มาจากต้นทุนวัตถุดิบอาหารที่ปรับสูงขึ้น ผู้ประกอบการ SMEs ที่มีอำนาจต่อรองน้อย สต็อกวัตถุดิบมีไม่มาก มีข้อจำกัดด้านการหาวัตถุดิบทดแทน อาจได้รับผลกระทบจากค่าใช้จ่ายของธุรกิจที่เพิ่มขึ้นในระดับที่สูง เมื่อเทียบกับผู้ประกอบการรายใหญ่ที่มีความยืดหยุ่นในการปรับตัวที่สูงกว่า

            ส่วนในฝั่งผู้บริโภค แน่นอนว่าจะต้องเผชิญกับระดับราคาสินค้าในกลุ่มเนื้อสัตว์ที่น่าจะขยับเพิ่มสูงขึ้นตาม แม้ว่าในช่วงที่ผ่านมาภาครัฐจะเข้ามาดูแลในเรื่องของราคา จากการเป็นสินค้าควบคุม จึงทำให้ระดับราคาขายไม่ได้สะท้อนถึงต้นทุนที่เพิ่มขึ้นอย่างเต็มที่ เพราะผู้ผลิตแบกรับไว้บางส่วน แต่ในระยะต่อไป หากต้นทุนการผลิตของผู้ผลิตขยับสูงขึ้นจากปัจจัยด้านการป้องกัน-ควมคุมโรค ตลอดจนราคาวัตถุดิบอาหารที่ยังคงมีแนวโน้มอยู่ในระดับสูง ก็มีโอกาสที่ระดับราคาจะขยับขึ้นได้อีก

                ทั้งนี้ ศูนย์วิจัยกสิกรไทย ประเมินว่า การใช้จ่ายอาหารประเภทเนื้อสัตว์ทั้งปี 2564 ยังคงเติบโตได้ราว 2.0% หรือมีมูลค่าตลาดประมาณ 2.5 แสนล้านบาท (เทียบกับปี 2563 ที่ขยายตัว 6.3%) โดยมีปัจจัยหลักมาจากผลของราคาเนื้อสัตว์ ในขณะที่ปริมาณการบริโภคน่าจะไม่เพิ่มขึ้น เนื่องจากกำลังซื้อผู้บริโภคและซัพพลายเออร์สำคัญอย่าง ธุรกิจร้านอาหาร ยังคงได้รับผลกระทบและไม่สามารถกลับมาฟื้นตัวได้ภายในปีนี้จากสถานการณ์การระบาดของโควิด-19 ที่ต้องใช้เวลากว่าจะคลี่คลาย

            ดังนั้น ความท้าทายสำคัญจึงอยู่ที่การบริหารต้นทุนการผลิตของผู้ประกอบการในห่วงโซ่การผลิตเนื้อสัตว์ ทั้งการพิจารณาปรับลดค่าใช้จ่ายที่ไม่จำเป็น การใช้วัตถุดิบทดแทนในกรณีที่พอจะทำได้ การวางแผนใช้วัตถุดิบให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุดและการผลิตสินค้าในปริมาณที่เหมาะสม เพื่อคงไว้ซึ่งความสามารถด้านการแข่งขัน

            ส่วนโจทย์สำคัญของธุรกิจในระยะต่อไป นอกเหนือจากการวิจัยและพัฒนาวัตถุดิบทางเลือกอื่นๆ เพื่อลดความเสี่ยงจากราคาวัตถุดิบหลักที่ผันผวน ซึ่งเป็นปัญหาหลักของธุรกิจในช่วงหลายปีที่ผ่านมาแล้ว การปรับธุรกิจเข้าสู่มาตรการป้องกันความปลอดภัยในโรงงานที่มีประสิทธิภาพสูง เพื่อรับมือกับความเสี่ยงที่จะเกิดโรคระบาดใหม่ๆ ในความถี่ที่มากขึ้นกว่าที่ผ่านมา ยังมีความจำเป็นต่อการสร้างความเชื่อมั่นด้านความปลอดภัยด้านอาหารให้กับคู่ค้า สอดรับไปกับมาตรฐานสินค้าที่มีแนวโน้มจะยกระดับขึ้น ทั้งตลาดประเทศและตลาดส่งออก ซึ่งปัจจัยดังกล่าวจะมีผลต่อขีดความสามารถในการแข่งขันของผู้ประกอบการไทยในระยะต่อไป