การลงคะแนนเสียงประชามติเพื่อเข้าเป็นส่วนหนึ่งของรัสเซีย ก้าวย่างที่สำคัญของสงครามรัสเซีย – ยูเครน

การลงคะแนนเสียงประชามติเพื่อเข้าเป็นส่วนหนึ่งของรัสเซีย

ก้าวย่างที่สำคัญของสงครามรัสเซีย – ยูเครน

ผศ.ดร.กฤษฎา พรหมเวค

คณะรัฐศาสตร์ ภาควิชาความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ มหาวิทยาลัยรามคำแหง

                ท่ามกลางสถานการณ์การสู้รบกันอย่างดุเดือดระหว่างรัสเซีย – ยูเครน มีข่าวประกาศออกมาจากทางผู้นำของสาธารณรัฐประชาชนลูฮันส์ «Луганская Народная Республика» และ สาธารณรัฐประชาชนโดเนสต์ «Донецкая Народная Республика» รวมทั้งแคว้นเคอร์ซอน « Херсонская область » และแคว้นซาปอริฌเฌีย «Запорожская область» ของยูเครนประกาศเตรียมจัดการลงคะแนนเสียงประชามติ (referendums) เพื่อภาคยานุวัติเข้าเป็นส่วนหนึ่งของรัสเซียขึ้นในสัปดาห์หน้าระหว่างวันที่ 23 ถึง 27 กันยายน ปี ค.ศ. 2022 ที่จะถึงนี้นั้น

                โดยการจัดการลงคะแนนเสียงประชามติ (referendums) เพื่อภาคยานุวัติเข้าเป็นส่วนหนึ่งของรัสเซียนั้นได้รับความเห็นชอบจากสภาสาธารณะ (public chambers) ของสาธารณรัฐประชาชนลูฮันส์และสาธารณรัฐประชาชนโดเนสต์เมื่อวันจันทร์ที่ 19  กันยายน ปี ค.ศ. 2022  ที่ผ่านมาโดยสภานิติบัญญัติของท้องถิ่นมีมติเป็นเอกฉันท์ผ่านกฎหมายการลงคะแนนเสียงประชามติ ดังกล่าว ในขณะที่ผู้อยู่อาศัยในภูมิภาคแคว้นเคอร์ซอนและแคว้นซาปอริฌเฌียของยูเครนได้ยื่นคำขอจัดการลงคะแนนเสียงประชามติหัวหน้าฝ่ายบริหารทหารและพลเรือนของภูมิภาคและได้รับการประกาศในพระราชกฤษฎีกาจากหัวหน้าคณะบริหารราชการทหาร-พลเรือนระดับภูมิภาคของทั้ง 2 แคว้นและมีผลบังคับใช้เป็นที่เรียบร้อยแล้ว ทั้งนี้ในการปราศรัยทางวิดีโอเมื่อเช้าวันพุธที่ 21 กันยายน ปี ค.ศ. 2022  ประธานาธิบดี วลาดิมีร์ ปูติน ของรัสเซีย กล่าวว่าทางรัสเซียจะให้สนับสนุนการตัดสินใจในการลงประชามติของประชาชนในภูมิภาคดังกล่าว

                อย่างไรก็ตามการลงประชามติของประชาชนในภูมิภาคดังกล่าวได้รับการอภิปรายอย่างมากในช่วงก่อนวันลงคะแนน โดยเฉพาะอย่างยิ่งประเด็นเรื่องข้อจำกัดทางด้านเวลาและปัญหาทางเทคนิคในการลงประชามติ ซึ่งทางการได้ตัดสินใจใช้บัตรลงคะแนนแบบกระดาษแบบดั้งเดิมและงดเว้นจากการลงคะแนนแบบดิจิทัล รูปแบบการลงประชามติถูกจัดขึ้น 2 รูปแบบด้วยกัน คือ การลงประชามติด้วยตนเองในคูหาเลือกตั้ง จะมีขึ้นในวันที่ 27 กันยายน ปี ค.ศ. 2022 วันเดียวเท่านั้น ส่วนวันอื่นๆ จะจัดให้มีการลงคะแนนเสียงในชุมชนและในลักษณะแบบเดินถามตามบ้าน (door-to-door) ด้วยเหตุผลทางด้านความปลอดภัยของประชาชนที่ลงประชามติ

                โดยประชาชนผู้อยู่อาศัยใน สาธารณรัฐประชาชนลูฮันส์และสาธารณรัฐประชาชนโดเนสต์ จะถูกถามว่าพวกเขา "สนับสนุนให้สาธารณรัฐของตนเข้าร่วมกับรัสเซียในฐานะส่วนหนึ่งของสหพันธรัฐรัสเซียหรือไม่"  ในขณะที่ประชาชนผู้อยู่อาศัยในแคว้นเคอร์ซอน และแคว้นซาปอริฌเฌีย จะถูกถามว่าพวกเขา "สนับสนุนการแยกตัวออกจากยูเครนของภูมิภาคนี้ การสร้างประเทศเอกราช และการเข้าเป็นส่วนหนึ่งของสหพันธรัฐรัสเซียในภายหลัง" หรือไม่ ในสาธารณรัฐประชาชนลูฮันส์และสาธารณรัฐประชาชนโดเนสต์ที่มีภาษารัสเซียเป็นภาษาราชการบัตรลงคะแนนจะถูกพิมพ์เป็นภาษารัสเซียเพียงภาษาเดียวเท่านั้นในขณะที่ในแคว้นเคอร์ซอน และแคว้นซาปอริฌเฌีย บัตรลงคะแนนจะถูกพิมพ์ทั้งในภาษายูเครนและรัสเซีย

                เนื่องจากการโจมตีด้วยกระสุนปืนของทางทหารยูเครนอย่างต่อเนื่องประชาชนที่อาศัยอยู่ในแคว้นดอนบาส แคว้นเคอร์ซอน และแคว้นซาปอริฌเฌีย จำนวนมากจึงถูกบังคับให้อพยพจากบ้านเรือนของตนเอง ดังนั้นจึงมีการจัดการลงคะแนนเสียงประชามตินอกอาณาเขตรวมถึงในดินแดนรัสเซียด้วย

                โดยในสาธารณรัฐประชาชนโดเนสต์ได้จัดให้มีหน่วยเลือกตั้งมากถึง 450 แห่งภายในประเทศ และอีก 200 แห่งสำหรับผู้อพยพไปยังรัสเซีย

                ในขณะที่สาธารณรัฐประชาชนลูฮันส์ได้จัดให้มีหน่วยเลือกตั้งภายในประเทศมากถึง 461 แห่ง โดยมีการสร้างหน่วยเลือกตั้งอีก 201 แห่งในรัสเซีย

                สำหรับแคว้นซาปอริฌเฌีย มีการจัดตั้งหน่วยเลือกตั้ง 394 แห่งทั่วภูมิภาคและอีก 58 แห่งในรัสเซีย แคว้นเคอร์ซอนสาธารณรัฐประชาชนลูฮันส์และสาธารณรัฐประชาชนโดเนสต์

                สำหรับแคว้นเคอร์ซอน มีการจัดตั้งหน่วยเลือกตั้งระดับเขต 8 เขต รวม 198 แห่ง  โดยประชาชนมีโอกาสลงคะแนนเสียงในแหลมไครเมียและเมืองต่างๆ ของรัสเซีย รวมทั้งมอสโก นอกเหนือจากภูมิภาคบ้านเกิดของตัวเอง

                โดยทั้งสี่ภูมิภาคประกาศความมุ่งมั่นเพื่อความโปร่งใสและความชอบธรรมสูงสุด โดยเปิดให้ผู้สังเกตการณ์นานาชาติสามารถเข้าติดตามตรวจสอบได้ โดยมีการส่งคำเชิญและพิจารณาไปยังผู้สังเกตการณ์หลายชาติแล้ว โดยคณะกรรมการการเลือกตั้งของประเทศรัสเซียสัญญาว่าจะส่งผู้สังเกตการณ์ของตนเองเพื่อติดตามการลงประชามติ ในขณะที่สภาดูมาของรัสเซียกล่าวว่าสมาชิกของทุกฝ่ายในรัฐสภาจะได้รับคำเชิญให้มีส่วนร่วมในการติดตามการลงประชามติครั้งนี้

                อย่างไรก็ตามมีความกังวลจากประชาชนในพื้นที่จากการโจมตีของทหารฝ่ายยูเครนเพื่อคัดค้านการลงประชามติดังกล่าว ซึ่งผู้แทนของดินแดนทั้ง 4 แห่งได้ประกาศยกระดับมาตรการรักษาความปลอดภัยในช่วงการลงประชามติ โดยประชาชนผู้มาลงประชามติจะได้รับการคุ้มกันความปลอดภัยจากเจ้าหน้าที่ และก่อนการเลือกตั้งหน่วยเลือกตั้งทั้งหมดจะได้รับการตรวจสอบโดยสุนัขตำรวจและหน่วยเก็บกู้วัตถุระเบิด อีกทั้งยังได้รับการคุ้มครองรักษาความปลอดภัยในหน่วยเลือกตั้งจากบรรดาเจ้าหน้าที่

                โดยประชาชนผู้อยู่อาศัยใน Donbass หวังว่าการเข้าเป็นรัสเซียจะทำให้พวกเขามีความมั่นคง สันติภาพ และการพัฒนามากยิ่งขึ้น จากการสำรวจทางโทรศัพท์ที่จัดทำโดยสถาบันการตลาดเพื่อสังคม (INSOMAR) เมื่อวันที่ 19 กันยายน ปี ค.ศ. 2022 ในบรรดาผู้ตอบแบบสอบถาม 4,000 คน พบว่าประมาณร้อยละ 80 ของประชาชนในแคว้นเคอร์ซอนและแคว้นซาปอริฌเฌีย ร้อยละ 90 ของประชาชนใน สาธารณรัฐประชาชนลูฮันส์ และร้อยละ 91ของประชาชนในสาธารณรัฐประชาชนโดเนสต์ สนับสนุนการภาคยานุวัติเข้าเป็นส่วนหนึ่งของรัสเซีย

                สถานการณ์การลงคะแนนเสียงประชามติเพื่อภาคยานุวัติเข้าเป็นส่วนหนึ่งของรัสเซียขึ้นในสัปดาห์หน้าจะเป็นไปในลักษณะเช่นไร และจะช่วยให้สถานการณ์ความขัดแย้งระหว่างรัสเซีย – ยูเครน ลดความตึงเครียดลงได้หรือไม่ เราต้องติดตามกันอย่างใกล้ชิด