การเปลี่ยนม้ากลางศึกขององค์การอวกาศสหพันธรัฐรัสเซีย

การเปลี่ยนม้ากลางศึกขององค์การอวกาศสหพันธรัฐรัสเซีย

ดร.กฤษฎา พรหมเวค

คณะรัฐศาสตร์ ภาควิชาความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ มหาวิทยาลัยรามคำแหง

                ท่ามกลางสถานการณ์การสู้รบในยูเครนที่ดุเดือดเข้มข้น มีเหตุการณ์สำคัญที่น่าสนใจเกิดขึ้นเมื่อวันที่ 15 กรกฎาคม ปี ค.ศ.2022 ที่ผ่านมาเมื่อประธานาธิบดีวลาดิมีร์ ปูตินแห่งสหพันธรัฐรัสเซียทำการปลดนายยูริ โบริซอฟ (Юрий Борисов) ออกจากตำแหน่งรองนายกรัฐมนตรีแห่งสหพันธรัฐรัสเซียและแต่งตั้งเขาเป็นหัวหน้าหน่วยงานองค์การอวกาศสหพันธรัฐรัสเซียหรือรอสคอสมอส «Роскосмос» ที่ควบคุมโดยรัฐ ซึ่งทำหน้าที่ดูแลโครงการอวกาศของประเทศและรวมถึงโรงงานจรวด ฐานปล่อยจรวด และทรัพย์สินอื่นๆ อีกมากมายแทนที่นายดมิทรี โรโกซิน (Дмитрий Рогозин) เป็นที่น่าจับตามองอย่างยิ่งจากบรรดานักวิเคราะห์ต่าง ๆ

                มีกระแสข่าวลือจากทางด้านตะวันตกว่าการเปลี่ยนหัวหน้าหน่วยงานองค์การอวกาศสหพันธรัฐรัสเซียดังกล่าวเนื่องมาจากการที่นายยูริ โบริซอฟ ที่ดำรงตำแหน่งรองนายกรัฐมนตรีผู้รับผิดชอบอุตสาหกรรมอาวุธหรือหัวหน้าโครงการพัฒนาอาวุธของรัสเซียออกจากตำแหน่ง มีข้อบกพร่องในความล้มเหลวของโครงการพัฒนาอาวุธของรัสเซียจากกรณีปฏิบัติการทางด้านการทหารของรัสเซียในยูเครน โดยมองว่าอุตสาหกรรมทางทหารของรัสเซียควรมีบทบาทในการพัฒนาและผลิตอากาศยานไร้คนขับ (Unmanned Aerial Vehicle: UAV) หรือ โดรนมากกว่านี้ ทั้ง ๆ ที่นายยูริ โบริซอฟเพิ่งจะออกมาแถลงถึงความสำเร็จในการพัฒนาขีปนาวุธข้ามทวีปซามัต (ICBM) RS-28 Sarmat เมื่อเดือนมีนาคม ปี ค.ศ. 2022 ที่ผ่านมา

            ทั้งนี้นายยูริ โบริซอฟดำรงตำแหน่งเป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงกลาโหมของสหพันธรัฐรัสเซียมือขวาของพลเอกเซอร์เก ซอยกู (Сергей Шойгу) ดูแลการเสริมกำลังกองทัพรัสเซียตั้งแต่วันที่ 15 พฤศจิกายน ปี ค.ศ. 2012 ถึงวันที่ 18 พฤษภาคมปี ค.ศ. 2018 และเข้ารับตำแหน่งรองนายกรัฐมนตรีตั้งแต่ปี ค.ศ. 2018 ในสมัยที่นายดมิทรี เมดเวเดฟดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี โดยนายยูริ โบริซอฟได้รับมอบหมายให้ดูแลการทำงานของกลุ่มอุตสาหกรรมการทหารแทนที่นายดมิทรี โรโกซินซึ่งเป็นรองนายกรัฐมนตรีด้านอุตสาหกรรมการป้องกันประเทศในขณะนั้น ต่อมาในรัฐบาลใหม่ของนายกรัฐมนตรีมิคาอิล มิซูสสติน  (Михаил Мишустин) นายยูริ โบริซอฟได้รับมอบหมายให้ดูแลนโยบายของรัฐในด้านอุตสาหกรรม, อุตสาหกรรมการป้องกันประเทศ, คำสั่งป้องกันประเทศ, การกำกับดูแลด้านเทคโนโลยีและนิวเคลียร์, การพัฒนาระบบ GLONASS (Global Navigation Satellite System) ซี่งเป็นระบบบอกพิกัดของรัสเซีย เป็นระบบระบุพิกัดอีกระบบหนึ่งที่ใช้งานอย่างแพร่หลายรองมาจาก GPS โดย GLONASS ถูกปรับปรุงมาให้ใช้งานได้แม่นยำแม้จะอยู่ในเขตเมืองที่มีอาคารสูงก็ตาม รวมถึงความร่วมมือด้านเทคนิคทางทหารกับต่างประเทศ,

                การบังคับใช้กฎหมาย, การป้องกันพลเรือนและการพัฒนาพรมแดนรัฐของสหพันธรัฐรัสเซีย นอกจากนี้เขายังถูกมอบหมายให้ดูแลเขตสหพันธ์อูราลอีกด้วย โดยตำแหน่งของนายยูริ โบริซอฟจะถูกโอนไปยังนายเดนิส มานตูรอฟ (Денис Мантуров) รองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงอุตสาหกรรมและการค้าของสหพันธรัฐรัสเซียแทน โดยนายเดนิส มานตูรอฟดำรงตำแหน่งรองนายกรัฐมนตรีมาตั้งแต่ปีค.ศ. 2012 จนกระทั่งปัจจุบัน และนายเดนิส มานตูรอฟยังเป็นรัฐมนตรีคนโปรดของประธานาธิบดีวลาดิมีร์ ปูตินโดยพบว่าเขามักจะร่วมเดินทางไปยังสถานที่ต่าง ๆ ทั้งในประเทศและต่างประเทศร่วมกับประธานาธิบดีวลาดิมีร์ปูตินเสมอ ๆ

                อย่างไรก็ตามการแต่งตั้งนายยูริ โบริซอฟให้ดำรงตำแหน่งหัวหน้าของ Roscosmos ซึ่งเป็นหน่วยงานที่มีความสำคัญหน่วยงานหนึ่งของรัสเซียนั้นไม่ได้แสดงว่าเขาถูกปลดหรือถูกลดขั้นในการทำงานแต่อย่างใด การเปลี่ยนนายยูริ โบริซอฟให้มาดำรงตำแหน่งหัวหน้าของ Roscosmos มีแหล่งข่าวหลายแหล่งลือกันว่าประธานาธิบดีวลาดิมีร์ ปูตินต้องการให้นายยูริ โบริซอฟย้ายมาเพื่อเตรียมตัวกองทัพรัสเซียให้พร้อมในทำสงครามอวกาศในสงครามยูเคนกับทางตะวันตกเนื่องจากเขาเป็นผู้มีประสบการณ์และคว่ำหวอดกับวงการอุตสาหกรรมการป้องกันประเทศ ทั้งนี้พบว่าภายหลังการปลดนายยูริ โบริซอฟแล้วประธานาธิบดีวลาดิมีร์ ปูตินยังได้ยุบตำแหน่งรองนายกรัฐมนตรีลง 1 ตำแหน่ง จาก 11 คน เหลือเพียงแค่ 10 คน เท่านั้น

                ในขณะที่นายดมิทรี โรโกซินหัวหน้าหน่วยงานองค์การอวกาศสหพันธรัฐรัสเซียคนปัจจุบันดำรงตำแหน่งหัวหน้าของ Roscosmos มาตั้งแต่ปี ค.ศ. 2018 ในช่วงต้นทศวรรษ 2000 นายดมิทรี โรโกซินเป็นผู้นำพรรคชาตินิยม โดยได้รับชื่อเสียงในทางลบจากจุดยืนต่อต้านผู้อพยพ เขายังได้ถูกแต่งตั้งให้ทำหน้าที่เป็นทูตของมอสโกไปยังองค์การสนธิสัญญาป้องกันแอตแลนติกเหนือหรือ NATO อีกด้วย ต่อมาในปี ค.ศ. 2011 ได้รับแต่งตั้งให้เป็นรองนายกรัฐมนตรีที่ดูแลอุตสาหกรรมอาวุธและอวกาศ และเคยดำรงตำแหน่งผู้ช่วยรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหมระหว่างปี ค.ศ. 2012 – 2018 ก่อนที่ประธานาธิบดีวลาดิมีร์ ปูตินจะแต่งตั้งเขาเป็นหัวหน้าของรอสคอสมอสในปี ค.ศ. 2018 ในเวลานั้นผู้เชี่ยวชาญบางคนอธิบายว่าเขาเป็นบุคคลภายนอกที่ขาดการศึกษาและความเชี่ยวชาญที่จำเป็นในการเป็นหัวหน้าของรอสคอสมอส นายดมิทรี โรโกซินมีชื่อเสียงอย่างมากในขณะที่ดำรงตำแหน่งหัวหน้าของ Roscosmos จากท่าทีที่แข็งกร้าวและนโยบายยั่วยุของเขาต่อทางตะวันตก เขาออกมาข่มขู่หลายครั้งว่าจะยุติความร่วมมือกับพันธมิตรตะวันตกในสถานีอวกาศนานาชาติ (ISS) และโครงการร่วมอื่นๆ ในอวกาศ เว้นแต่จะมีการยกเลิกการคว่ำบาตรมอสโกก่อน โดยเฉพาะอย่างยิ่งการออกมาประกาศเลิกสนับสนุนเครื่องยนต์จรวดแก่สหรัฐอเมริกาเพื่อตอบโต้ที่รัสเซียถูกคว่ำบาตรในกรณีสงครามรัสเซีย-ยูเครน โดยมีวลีเด็ดว่า "ให้พวกมันขี่ไม้กวาดขึ้นไปเองก็แล้วกัน" 

             ถึงแม้จะถูกปลดจากตำแหน่งหัวหน้าของ Roscosmos แต่สื่อรัสเซียติบางคนรวมถึงนายดมิทรี เปสคอฟ  โฆษกของเครมลินออกมาให้ความเห็นว่า  “ไม่ได้หมายความว่าเครมลินไม่พอใจกับงานของเขาที่นั่น” ทั้งนี้นายดมิทรี โรโกซินวัย 58 ปี ยังคงเป็นที่โปรดปรานของประธานาธิบดีวลาดิมีร์ ปูตินอยู่และอาจได้รับการเลื่อนตำแหน่งในระดับที่สูงขึ้นในตำแหน่งใหม่เพื่อดูแลดินแดนให้ดูแลเขตแบ่งแยกดินแดนของยูเครนรวมถึงดินแดนของยูเครนที่รัสเซียเข้ายึดครองที่พวกเขาหวังว่าจะมีการลงประชามติในการเข้าร่วมรัสเซียในไม่ช้า

                ซึ่งเราจำเป็นต้องคอยติดตามการเปลี่ยนม้ากลางศึกของรัสเซียครั้งนี้ จะส่งผลต่อปฏิบัติการทางด้านการทหารในรัสเซีย – ยูเครนกันหรือไม่อย่างไร ต่อไปในอนาคต.