รัสเซียให้ความสำคัญกับวันสตรีสากลมาก เป็นรองแค่วันขึ้นปีใหม่  เพราะอะไร…?

รัสเซียให้ความสำคัญกับวันสตรีสากลมาก เป็นรองแค่วันขึ้นปีใหม่  เพราะอะไร…?

ดร.กฤษฎา พรหมเวค

คณะรัฐศาสตร์ ภาควิชาความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ มหาวิทยาลัยรามคำแหง

                วันที่ 8 มีนาคม หรือ “วาชโมเย มาร์ตา” (восьмо́е ма́рта) ในภาษารัสเซียหรือที่เรารู้จักกันว่าวันสตรีสากล (Междунаро́дный же́нский день) เป็นวันหยุดนักขัตฤกษ์ที่ใหญ่ที่สุดเทศกาลหนึ่งของรัสเซียและอดีตประเทศสหภาพโซเวียต เป็นรองเพียงแค่เทศกาลปีใหม่เท่านั้น

               วันสตรีเป็นสากลมีต้นกำเนิดมาจากการหยุดงานประท้วงของผู้หญิงหลายร้อยคนที่ทำงานในโรงงานทอผ้าในนิวยอร์ก เมื่อวันที่ 8 มีนาคม ค.ศ. 1857 เพื่อประท้วงสภาพการทำงานที่ไร้มนุษยธรรม ต้องทำงานสิบสองชั่วโมงตลอดวัน โดยผู้หญิงเหล่านั้นออกมาเรียกร้องค่าแรงที่สูงขึ้นรวมถึงสิทธิในการออกเสียงลงคะแนน ต่อมาในสุดสัปดาห์ของเดือนกุมภาพันธ์ปี ค.ศ. 1908 ผู้หญิงได้ออกมาเดินขบวนตามท้องถนนในนิวยอร์กอีกครั้งเพื่อเรียกร้องให้มีการเปลี่ยนแปลงสภาพการทำงานที่ดีขึ้นและสิทธิในการออกเสียงลงคะแนน ต่อมาในปี ค.ศ. 1909 การประท้วงได้เพิ่มขึ้น และในปี ค.ศ. 1910 ที่การประชุม International Socialist Woman's Conference ที่กรุงโคเปนเฮเกน ประเทศเดนมาร์ก พรรคสังคมนิยมแห่งอเมริกาได้เสนอให้วันสตรีเป็นวันหยุดประจำปีและเป็นวันหยุดสากล

                ในรัสเซียวันสตรีสากลมีที่มาจากการประท้วงครั้งใหญ่เมื่อวันที่ 8 มีนาคม ปี ค.ศ. 1917 (หรือวันที่ 23 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 1917 ตามปฏิทินจูเลียนที่ใช้ในขณะนั้น) ผู้หญิงออกมาบนถนนของเมืองเซนต์ปีเตอร์เบิร์กเพื่อเรียกร้องสิทธิในการออกเสียงลงคะแนน เพื่อต่อต้านการกันดารอาหาร สงครามและระบอบพระเจ้าซาร์

                ซึ่งนักประวัติศาสตร์หลายคนเชื่อว่านี่เป็นจุดเริ่มต้นของการปฏิวัติรัสเซีย เพราะหลังจากการประท้วงเป็นเวลาสี่วัน พระเจ้าซาร์นิโคลัสที่ 2 แห่งรัสเซียต้องสละราชบัลลังก์ รัฐบาลเฉพาะกาลได้ให้สิทธิในการออกเสียงลงคะแนนแก่สตรีชาวรัสเซีย ภายหลังการปฏิวัติเดือนตุลาคม ปี ค.ศ. 1917 อเล็กซานดรา คอลลอนไต (Alexandra Kollontai) นักสตรีนิยมของพรรคบอลเชวิค ได้เกลี้ยกล่อมเลนินให้กำหนดให้วันสตรีสากลเป็นวันหยุดราชการทำให้วันสตรีสากลเป็นวันหยุดประจำชาติในรัสเซียตั้งแต่ปี ค.ศ. 1918 ต่อมาวันหยุดดังกล่าวได้รับการเฉลิมฉลองอย่างเด่นชัดในประเทศที่มีการปกครองแบบคอมมิวนิสต์เพื่อแสดงถึงการต่อสู้เพื่อสิทธิที่เท่าเทียมกัน จนกระทั่งในปี ค.ศ. 1975 องค์การสหประชาชาติได้เริ่มให้การสนับสนุนให้วันดังกล่าวเป็นวันสตรีสากล หลังจากการล่มสลายของอดีตสหภาพโซเวียต วันสตรีสากลก็ยังคงเป็นวันหยุดราชการที่สำคัญของรัสเซียรวมถึงประเทศต่าง ๆ โดยเฉพาะประเทศในอดีตสหภาพโซเวียต ในปัจจุบันวันสตรีสากลได้เป็นวันหยุดราชการและเพื่อเป็นเกียรติแก่ความเป็นแม่ ความงามของสตรี และฤดูใบไม้ผลิ พร้อมทั้งยังมีการเฉลิมฉลองในประเทศอื่นๆ ทั่วโลกอีกเกือบ 30 ประเทศ

                ในการเฉลิมฉลองเทศกาลดังกล่าวตามประเพณีผู้ชายชาวรัสเซียจะมอบการ์ด ดอกไม้ รวมทั้งของขวัญต่าง ๆ ให้กับญาติพี่น้อง คนรู้จักที่เป็นผู้หญิงรวมถึงคนรักของเขาเพื่อแสดงความขอบคุณต่อการทำงาน ความรัก และความทุ่มต่อสมาชิกในครอบครัวของผู้หญิง ซึ่งเราจะเห็นภาพของผู้ชายชาวรัสเซียจะรอคอยคนรักของเขาด้วยรอยยิ้มอันแจ่มใสพร้อมด้วยช่อดอกไม้และของขวัญบริเวณทางออกของสถานีรถไฟใต้ดิน ร้านอาหารหลายแห่งเริ่มฉลอมฉลองเทศกาลนี้ในช่วงเย็น ผู้หญิงจำนวนมากได้รับดอกไม้ และของขวัญอื่นๆ ในวันที่ 8 มีนาคม รายการโทรทัศน์ของรัสเซียจะยกย่องความสำเร็จของสตรีชาวรัสเซียผู้โด่งดังทั้งในอดีตและปัจจุบัน

                อย่างไรก็ตามบรรยากาศของการเฉลิมฉลองในวันสตรีสากลของรัสเซียและยูเครนในปี ค.ศ. 2022 นี้ไม่ได้อบอวลไปด้วยบรรยากาศแห่งความสุขเหมือนเช่นทุกปี สตรีรัสเซียต้องเฉลิมฉลองเทศกาลดังกล่าวตามลำพัง เนื่องจากญาติที่เป็นผู้ชายของเขากลายคนต้องอยู่ในระหว่างการปฏิบัติการพิเศษทางทหาร ในขณะที่สตรีชาวยูเครนต้องฉลองเทศกาลดังกล่าวตามค่ายทหารหรือค่ายอพยพผู้ลี้ภัย หวังว่าสงครามความขัดแย้งจะจบลงในเร็ววันและการเฉลิมฉลองในวันสตรีสากลของรัสเซียและยูเครนในปีหน้าจะกลับคืนมาเป็นเทศกาลแห่งความสุขอีกครั้ง.