Stanford ใช้ AI สร้างไวรัสตัวดี

เทคโนโลยีเปลี่ยนโลก

สุทธิชัย ทักษนันต์

การวิจัยที่ค้นพบโดย Stanford and the Arc Institute เป็นก้าวสำคัญที่ขึ้นอยู่กับว่าเราจะนิยาม ‘สิ่งมีชีวิต’ อย่างไร – หากไวรัสถือเป็นสิ่งมีชีวิต นี่อาจเป็นการสร้างชีวิตด้วย AI ครั้งแรกของโลก

ในการทดลองครั้งนี้ AI ออกแบบไวรัส 302 ตัวขึ้นมา และพบว่า 16 ตัวสามารถทำงานได้จริง เป็นผลสำเร็จที่น่าประทับใจมาก

ถ้าอธิบายแบบให้เข้าใจง่ายๆ คือ นักวิทยาศาสตร์ใช้ AI ช่วยออกแบบไวรัสตัวดีที่เป็นประโยชน์ต่อมนุษย์ แล้วใช้เทคโนโลยีการสร้าง DNA ตามโค้ดที่ AI ออกแบบมาสร้างไวรัสใหม่ขึ้นมา โดยใช้สารเคมีชีวภาพที่เป็นองค์ประกอบของ DNA เป็นวัตถุดิบในกระบวนการสังเคราะห์

แต่ถ้าอธิบายให้ละเอียดมากขึ้น คือ นักวิทยาศาสตร์ใช้ AI ออกแบบลำดับ DNA ของไวรัสใหม่ จากนั้นใช้เครื่องสังเคราะห์ DNA เพื่อสร้าง DNA ตามที่ AI ออกแบบ แล้วนำ DNA นี้ไปใส่ในเซลล์แบคทีเรีย ให้เซลล์ประกอบไวรัสใหม่ตามคำสั่ง

นี่เป็นครั้งแรกที่มนุษย์สามารถออกแบบไวรัสจากศูนย์ด้วย AI โดยไม่ต้องอิงจากไวรัสธรรมชาติที่มีอยู่ แม้ว่าเราจะเคยสามารถสร้างซ้ำและดัดแปลงไวรัสมาก่อนแล้ว แต่การคิดค้นไวรัสใหม่ทั้งหมดด้วย AI นี้เป็นครั้งแรกจริงๆ

การวิจัยครั้งนี้จะสร้างประโยชน์อย่างเป็นรูปธรรมให้กับมนุษย์หลายด้าน เช่น การต่อสู้กับเชื้อดื้อยา การแพทย์ที่แม่นยำขึ้น การป้องกันโรคระบาด อุตสาหกรรมและสิ่งแวดล้อม

ประโยชน์ที่เห็นได้ชัดเจนที่สุดคือการใช้ไวรัสที่ออกแบบโดย AI มาจัดการกับ เชื้อดื้อยา (Superbugs) ซึ่งเป็นปัญหาใหญ่ทางการแพทย์ในปัจจุบัน

AI สามารถออกแบบไวรัสที่เรียกว่า แบคเทอริโอเฟจ เป็นไวรัสที่กินแบคทีเรีย มีประสิทธิภาพสูงในการเจาะเกราะป้องกันของแบคทีเรียที่ดื้อยา ซึ่งยาปฏิชีวนะปกติไม่สามารถทำลายได้

ในอดีต การค้นหาแบคเทอริโอเฟจที่มีประสิทธิภาพต้องใช้เวลานานหลายปี แต่ AI สามารถออกแบบไวรัสใหม่ๆ ได้ภายในเวลาเพียงไม่กี่วัน ทำให้เรามีอาวุธใหม่ที่พร้อมใช้เมื่อเกิดการระบาดของเชื้อดื้อยา เรากำลังจะมี “นักฆ่าเชื้อ” ตัวใหม่ที่สร้างขึ้นได้อย่างรวดเร็ว

การค้นพบของ Stanford and the Arc Institute เปิดทางให้เราสามารถออกแบบไวรัสเฉพาะทางสำหรับการรักษาโรคต่างๆได้อย่างรวดเร็วและแม่นยำ

เปรียบเทียบได้กับการมีไวรัสใหม่เป็นตัวนำส่งยารักษาโรค ใช้ไวรัสที่ออกแบบมาเพื่อนำส่งยารักษามะเร็งไปยังเซลล์มะเร็งโดยเฉพาะ หรือนำส่งยีนที่ถูกต้องไปแก้ไขยีนที่ผิดปกติในร่างกายได้แม่นยำขึ้น

การเข้าใจโครงสร้างของไวรัสในระดับลึก จะช่วยให้นักวิทยาศาสตร์สามารถออกแบบวัคซีนที่มีประสิทธิภาพและปลอดภัยมากขึ้น

อย่างไรก็ตาม แม้เทคโนโลยีนี้จะมีศักยภาพสูง แต่ยังต้องผ่านการทดสอบความปลอดภัยอีกหลายปีก่อนจะใช้รักษาผู้ป่วยได้จริง

อุตสาหกรรมและสิ่งแวดล้อมก็มีโอกาสได้รับประโยชน์จากการค้นพบครั้งนี้เช่นกัน

ในอนาคต หลักการเดียวกันนี้อาจนำไปประยุกต์ใช้ออกแบบจุลินทรีย์ชนิดอื่นๆ เพื่อช่วยแก้ปัญหาสิ่งแวดล้อม เช่น แบคทีเรียที่ย่อยสลายพลาสติก แบคทีเรียที่ทำความสะอาดคราบน้ำมัน หรือการผลิตเชื้อเพลิงชีวภาพที่มีประสิทธิภาพมากขึ้น